Jeśli nie byłeś jednym z tych kinomanów dorastających w czasie premiery Psycho w 1960, być może nie masz pojęcia o jego wpływie na współczesne horrory. Prawdopodobnie widziałeś film Alfreda Hitchcocka, ale może wydawać się oswojony, jeśli jesteś przyzwyczajony do tak przełomowych zdjęć z lat 80., jak Piątek trzynastego i Obóz Sleepaway, a także do tych bardziej nowoczesnych okropności, które zostały przedstawione w ramach serii Hostel and Saw.
Ale w 1960 roku arcydzieło filmowe Hitchcocka zmieniło zasady gry. Przed Psycho nie było czegoś takiego jak slasher pic. Potwory filmowe były potworami dosłownymi, a nie ludzkimi potworami, które teraz wędrują po naszych filmowych krajobrazach. Było bardzo niewiele zwrotów akcji związanych z ciągnięciem dywanów, ponieważ większość horrorów była prostymi sprawami. I z całą pewnością nie było żadnych filmów, które odważyłyby się przedstawiać brutalny atak na nagą kobietę, gdy brała prysznic.
Dziś wielu fanów horrorów jest rozczarowanych, jeśli krew i wnętrzności są na minimalnym poziomie. Czują się niedorozwinięci, jeśli nie ma przynajmniej jednego zwrotu w narracji filmu. I denerwują się, jeśli nie ma przynajmniej jednej sceny z nieuzasadnioną nagością. Ale w 1960 roku takie rzeczy nie były powszechne. Publiczność nie spodziewała się okropności i brudnych sztuczek, które grał na nich Hitchcock. Krytycy filmowi również nie byli przygotowani na zmianę w opowiadaniu historii, która miała im zostać zaserwowana. Psycho było objawieniem i chociaż niektórzy nienawidzili tego filmu w momencie jego premiery, od tego czasu został uznany za prawdziwy klasyk horroru!
Wszyscy czasami trochę szalejemy
Film Hitchcocka powstał na podstawie horroru Roberta Blocha z 1959 roku. Zainspirowana prawdziwym seryjnym mordercą Edem Geinem, książka i film ożywiły właściciela motelu Normana Batesa, fabularyzowanego seryjnego mordercę, który usprawiedliwiał swoje zbrodnie słynnym cytatem z filmu: „Wszyscy czasami trochę szalejemy.'
W czasie premiery filmu ludzie zakładali to samo co Alfred Hitchcock. Pokochawszy tajemnice w sercu North By Northwest, Rear Window i Vertigo, prawdopodobnie spodziewali się czegoś eleganckiego i ekscytującego po filmie, który mieli zobaczyć, pomimo tytułu filmu. Zamiast tego zostali skonfrontowani z brutalną sceną prysznica, rozkładającymi się zwłokami, seryjnym mordercą, któremu uszło na sucho swoje zbrodnie, i być może najbardziej szokującym ze wszystkich, główną aktorką (Janet Leigh), która została zabita w połowie filmu.
Czy Hitchcock oszalał?
Recenzent London Evening News wydawał się tak uważać. „Hitchcock nadszarpnął niegdyś świetną reputację” – powiedział, powtarzając opinię wielu innych krytyków i kinomanów.
Film został niesprawiedliwie oczerniony. Tak, była przemoc i nagość, ale ludzie wyobrażali sobie, że widzą więcej niż w rzeczywistości. W słynnej scenie pod prysznicem widzisz bardzo mało nagiego ciała Janet Leigh i nigdy nie zobaczysz, jak nóż przebija jej ciało. Wyciąg dywanu, który był śmiercią jej postaci, zaskoczył i sfrustrował publiczność, ale w rzeczywistości był to genialny ruch. Poprzedzając takie filmy jak Głębokie błękitne morze i Krzyk, które również wcześnie zabiły swoich głównych bohaterów, umiejętnie pokazał tendencję Hitchcocka do mieszania się z oczekiwaniami widzów. I chociaż zmiana gatunku była dla niektórych zaskakująca, pozwoliła Hitchcockowi użyć każdego narzędzia ze swojego arsenału, aby szokować, niepokoić i ekscytować widzów, a tym samym podnosić wszelkie oczekiwania, jakie mieli wobec swoich filmów.
W ten sam sposób, w jaki nóż przeciął zasłonę prysznica, film przeciął tkaninę opanowania, dzięki której widzowie czuli się bezpiecznie. W ten sam sposób, w jaki Marion Crane zostaje zabita w połowie filmu, film zabił wszelką nadzieję na szczęśliwe zakończenie od widzów. I w ten sam sposób, w jaki klasyczna już partytura Bernarda Hermanna brzęczała nutami fortepianu, tak wysokie dźwięki dźwięczały nerwy postrzępionego teraz widza.
Widzisz, Hitchcock nie oszalał. Doskonale wiedział, co robi, i świetnie się bawił terroryzując publiczność, jednocześnie terroryzując nieświadome ofiary swojego filmu.
Psycho: film, który na zawsze zmienił horror
Oczywiście, były pewne elementy Psycho, które były znajome widzom. Na przykład Bates House, ze swoimi podobnymi do krypty pokojami i ciemnymi kątami, nie różnił się zbytnio od zamków i niesamowitych rezydencji, które pojawiały się w innych filmach. Ale film Hitchcocka wyróżniał się z tłumu na inne sposoby.
Chociaż seryjni mordercy pojawiali się wcześniej w filmach, żaden nie był tak czarujący ani tak ludzki jak Norman Bates. Anthony Perkins daje celowo rozbrajający występ i jest to prawdziwa uczta. Kiedy wreszcie ujawnia się jego ciemna strona, jesteśmy zszokowani, gdy odkrywamy, że dziwna, ale sympatyczna postać w samym sercu filmu jest w rzeczywistości szalonym potworem. Dostrzegamy to, gdy widzimy, jak perwersyjnie szpieguje swoje kobiety na początku filmu, ale dopiero wtedy zaczynamy rozumieć prawdziwe okropności jego bestialskiej natury, gdy później zdajemy sobie sprawę, że nie tylko on stoi za zabójstwami w motelu, ale że nosi ubrania swojej zmarłej matki podczas ich popełniania.
Jak już omówiliśmy, Psycho również przecierało szlaki dzięki swojej postrzeganej przemocy i nagości, a także dywanowi wywołującemu zwroty akcji, które przekroczyły oczekiwania kinomanów.
Po premierze filmu jego wpływy stały się jasne, szczególnie w gatunku slasherów. Hitchcock otworzył furtkę dla wszelkiego rodzaju brutalnych seryjnych morderców w filmach, od tych z rodzaju ludzkiego (cześć Hannibal Lecter) po tych, którzy mają niemal nadprzyrodzone skłonności (Michael Myers, Jason Voorhees).
Od tego czasu nagość odgrywała ważną rolę w horrorach, chociaż wiele z nich było znacznie bardziej wyzyskujących niż Psychoza Hitchcocka.
A teraz spodziewamy się nieoczekiwanych w naszych horrorach, ponieważ filmy takie jak Szósty zmysł, Sierota i Piątek trzynastego zaskoczyły publiczność ciągnięciem dywanu, którym Hitchcock rozkoszował się w Psycho.
Psycho zmieniło gatunek horroru na zawsze, a jeśli jesteś fanem takich filmów jak Milczenie owiec, Siódemka, Jigsaw i Halloween, możesz wstać i pozdrowić Alfreda Hitchcocka, człowieka, który zmienił konfigurację opowiadanie horroru w coś, co jest nie do poznania ze statecznych i bezpiecznych horrorów, które powstały przed 1960 rokiem.
