American Psycho doprowadza ludzi do szaleństwa.
Bardzo, bardzo, szalony.
Ale to nie był tylko film z 2000 roku, który wyreżyserowała i współtworzyła Mary Harron. Oryginalna powieść, napisana przez Breta Eastona Ellisa w 1991 roku, została nazwana „mizoginistyczną” i potępiona za użycie przemocy. Jednak niektórzy postrzegali to jako przestrogę o kruchej męskości, a także satyrę społeczną na temat konsumpcjonizmu i próżności.
Tak właśnie czuła się samozwańcza feministyczna filmowiec Mary Harron. I przekuła te uczucia w kultowy klasyk, w którym prawie nie wystąpił Christian Bale w robiącym gwiazdy występie.
Pomimo intencji twórcy filmu, kilka znaczących grup feministycznych aktywnie walczyło z jego powstaniem. Część z nich opierała swoje opinie wyłącznie na wyrwanych z kontekstu fragmentach książki. Niezależnie od tego, reakcja była wystarczająca, aby agenci Christiana Bale'a powiedzieli mu, żeby nie wyszedł, a studio desperacko chciało przepisać kontrowersyjny materiał.
Na szczęście Mary postawiła stopę i nakręciła film, który chciała zrobić. Podczas ustnej historii American Psycho przez Movie Maker, Mary, Christian i inni zaangażowani twórcy wyjaśnili swoje odczucia dotyczące tego, czy film jest znacznie bardziej feministyczny, niż na pierwszy rzut oka.
Mary Harron uważa, że amerykańskie psycho to wywrotowy film feministyczny
Odpowiedź na to pytanie leży bardzo, bardzo w oku patrzącego. Ale dominująca opinia tych, którzy faktycznie widzieli film, jest taka, że jest on o wiele bardziej przyszłościowy, niż sugeruje to założenie. Może to dotyczyć również książki.
„Wszyscy czytali książkę wśród moich przyjaciół” – powiedział Movie Maker Willem Dafoe, który grał detektywa Kimballa. „Książka bardzo mi się podobała. Była bardzo postmodernistyczna, była transgresyjna i jednocześnie szła między komedią a czymś bardzo poważnym.”
Po tym, jak producent Edward Pressman i Muse Productions wykupili opcję książki, skontaktowali się z Mary Harron, aby wyreżyserować. W tym czasie była już znana jako uznana filmowiec feministyczny dzięki I Shot Andy Warhol.
Wydawało się, że idealnie pasuje. Ale Mary nie zamierzała dokonywać jakiejkolwiek adaptacji książki.
Chciała skupić się na elemencie satyrycznym.
„[Wydobywanie] satyry. I to było dla mnie interesujące” – powiedziała Mary Harron do Movie Maker.
„Kiedy zadzwoniłem do Eda Pressmana, żeby omówić to dalej, powiedziałem: „Nie wiem, czy możesz nakręcić film z tej książki. Ale jeśli dasz mi pieniądze na napisanie scenariusz, spróbuję. Bo przysłali mi kolejny scenariusz i nie byłem zainteresowany. Mogę to zrobić tylko, jeśli zrobię własną wersję."
To jest dokładnie to, czego chcieli producenci.
Niedługo potem Guinevere Turner, która właśnie napisała niezależną lesbijską komedię romantyczną o nazwie Go Fish, została zaangażowana do współpisania z Mary.
„Nikt nie mógł powiedzieć [Ginevere i ja], co było, a co nie było mizoginem”, powiedziała Mary o krytyce American Psycho.
Bret Easton Ellis uważa, że amerykańska psycholożka nie jest feministką
Podczas gdy zarówno Mary, jak i Ginewra mogły dostrzec wywrotową, satyryczną jakość American Psycho, która czyni z niego film feministyczny, autorka książki się z tym nie zgadza.
„Nigdy nie uważałem tego za książkę feministyczną”, powiedział Bret Easton Ellis Movie Maker.
Ale to nie znaczy, że wierzy, że jego własna książka jest seksistowska.
„Zdecydowanie była to krytyka męskich wartości, które były wokół mnie i myślę, że łatwiej było mi zobaczyć te męskie wartości wyraźnie, ponieważ byłem gejem – jestem gejem. I myślę, że to dało mi dystans i perspektywę dostrzegania ich bardziej, niż gdybym była heteroseksualna i uczestniczyła w tym czasie w społeczeństwie."
Bret twierdził, że obserwował wiele okropnych zachowań, które miały miejsce na Manhattanie w późnych latach 80-tych i był zainspirowany do napisania o tym.
Chciałem to skrytykować. I wiele z tego dotyczyło przede wszystkim pieniędzy. Chciwość jest dobra, etos tamtej epoki, który mnie niepokoił. I właśnie postawa zarozumiałego młodego maklera giełdowego, które naprawdę rozprzestrzeniło się wśród tak wielu mężczyzn. Było to dla mnie oczywiste, jako młody człowiek, zmagający się z myślą, że w końcu stanie się dorosłym i nie chcący stać się dorosłym w tym społeczeństwie. ?”
Jaki jest sens amerykańskiej psychozy?
Chociaż autor książki i współautorzy scenariusza widzą prawdziwe znaczenie American Psycho nieco inaczej, nie ma wątpliwości, że jest to ważna satyra społeczna.
Bret Easton Ellis powiedział Movie Maker, że zawsze wiedział, że będą tacy, którzy dostaną to, co chciał powiedzieć, a inni nie. Ale rozumie też, że historia może mieć nieco inne znaczenie w zależności od interpretacji.
Na przykład, Mary i Ginewra postrzegają go jako pełnowymiarowy film feministyczny, podczas gdy on postrzega go jako krytykę kruchej męskości.
Ale jedna rzecz, co do której większość ludzi się zgadza, to to, że celem American Psycho jest eliminacja konsumpcjonizmu.
Lata przed marką i uznaniem przez przeciętną osobę o tym, jak sprzedawano rzeczy i jak społeczeństwo popadało w obsesję na punkcie rzeczywistości powierzchownej i konsumpcjonizmu… oto ten dziwny film o tym psychopacie biznesmenie, który naprawdę do tego dotknął” Willem Dafoe powiedział.
"Myślę, że film jest zjadliwą krytyką pewnego stylu życia, pewnego rodzaju społeczeństwa, pewnego rodzaju punktu widzenia, w tym także postaw wobec kobiet.”, kontynuował Willem. „Czasami, przedstawiając te życia, trzeba pokazywać rzeczy, które są brzydkie. Nie wystarczy powiedzieć, och, to jest zakazany obraz, nie możemy go pokazać… Czasami musimy wykazać się negatywnym zachowaniem, aby zobaczyć inne możliwości."
To jest coś, z czym całkowicie zgadza się Christian Bale, który grał Patricka Batemana (który był częściowo inspirowany Tomem Cruisem).
„Wszyscy mi mówili, że to samobójstwo zawodowe, co naprawdę sprawiło, że chciałem to zrobić” – powiedział Christian. „Powiedzieli mi, że nie powinienem, więc oczywiście – to ludzkie, prawda? – chcesz jeszcze więcej”.
