Czarnobyl to wstrząsający, niesamowity program, który jest kroniką katastrofy nuklearnej w Czarnobylu w 1986 roku, w której zginęło ponad 30 osób i ponad 9 000 w ciągu następnych lat. Była to prawdopodobnie najgorsza katastrofa nuklearna w historii, a jej mityczny, tajemniczy status zawsze był przedmiotem legend.
Program jest bliższy prawdy niż jakakolwiek produkcja przed nim – nawet filmy dokumentalne. Zostało to zrobione fachowo i pokazuje zaniedbania i problemy ze Związkiem Radzieckim w tamtym czasie oraz przeszkody, przez które naukowcy musieli przeskoczyć, aby zobaczyć, jak zmiany przynoszą owoce.
Ale to także produkcja HBO, więc jest wiele sfabrykowanych wydarzeń, momentów drapania w głowę, które zmuszają nas do myślenia, i naciąganych pomysłów, które są przedstawiane w serialu, które nigdy tak naprawdę się nie wydarzyły.
Oto 12 rzeczy, które HBO w Czarnobylu poprawiło, a 8 pomyliło się.
20 Po prawej: dokładne przedstawienie kultury materialnej Związku Radzieckiego
Jedną z rzeczy, która była na miejscu w programie HBO, była kultura materialna Związku Radzieckiego. Nigdy wcześniej nie było spektaklu, który tak wiernie przedstawiałby ubrania, przedmioty, samo oświetlenie lat 80. Ukrainę, Białoruś i Moskwę. Mimo kilku drobnych błędów, nawet rosyjska telewizja i film nigdy nie uchwyciły istoty ZSRR, tak jak zrobił to Czarnobyl.
19 Po prawej: Dokładne przedstawienie biurokratycznej pośredniości Związku Radzieckiego
Zatrzymywanie informacji i celowe rozpowszechnianie dezinformacji w programie zostało również umiejętnie pokazane w Czarnobylu. Na przykład, kiedy Żarkow wygłaszał mrożące, dokładne przemówienie o swoich towarzyszach „mających wiarę”, tak właśnie robili rzeczy Sowieci: „Zamykamy miasto. Nikt nie wychodzi. I przeciąć linie telefoniczne. Powstrzymaj rozprzestrzenianie się dezinformacji. W ten sposób powstrzymujemy ludzi przed podkopywaniem owoców ich własnej pracy.”
18 Po prawej: prokuratorzy mieli większą władzę niż sędziowie
Ostatni odcinek Czarnobyla doskonale oddaje sowiecki system prawny. To wszystko było przedstawieniem – przedstawieniem podczas procesu trzech skazanych uznanych za odpowiedzialnych za katastrofę. Na przykład KC uchyla sędziego, który następnie zwraca się do prokuratora o wskazówki, a prokurator kiwa głową. W zacofany sposób prokuratorzy mieli większą władzę niż sędziowie i wszyscy pracowali zgodnie z wolą KC.
17 Po prawej: to system sowiecki stworzył Czarnobyl
W książce o Czarnobylu Serhija Płochiego z 2018 r. wyjaśnia, że to system sowiecki sam stworzył katastrofę w Czarnobylu – nie było to koniecznie z powodu braku prób lub zaniedbania ze strony naukowców. Kiedy Legasov wyjaśnia, co się stało, gdy końcówki prętów kontrolnych były wykonane z grafitu, wyjaśnia, że ZSRR zlekceważył środki ostrożności, ponieważ „tak jest taniej”. W gruncie rzeczy to ten system zaniedbań ze strony Związku Radzieckiego naprawdę spowodował katastrofę.
16 Po prawej: Sowieci naprawdę próbowali użyć robotów do oczyszczenia miejsca skażenia
W odcinku czwartym widzimy mężczyzn zrzucających bloki radioaktywnego grafitu z dachu elektrowni i chociaż ich wysiłki zostały docenione, w 1990 r. Sowieci użyli zdalnie sterowanych robotów, aby spróbować oczyścić „najniebezpieczniejsze miejsce na ziemi.„Zaawansowane roboty amerykańskie mogły pomóc w dekontaminacji, ale napięcie między dwoma krajami odwiodło Ukrainę od proszenia o pomoc. W końcu musieli ponownie skorzystać z ludzkiej pracy, aby odkazić teren.
15 Po prawej: Oddziały otrzymały rozkaz strzelania do skażonych zwierząt
Naprawdę wydarzyły się bardzo smutne i wstrząsające sceny, w których młodzi żołnierze muszą strzelać do skażonych zwierząt. Około 36 godzin po eksplozji mieszkańcy Prypeci otrzymali 50 minut na zebranie swoich rzeczy i ewakuację. Nikt nie mógł zabrać ze sobą swoich zwierząt. Oddziały żołnierzy radzieckich zostały wysłane do zabijania psów i zwierząt domowych w strefie wykluczenia w Czarnobylu, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się skażenia. Około 300 bezpańskich psów pozostało w strefie wykluczenia, ale większość z nich nie dożyła więcej niż 6 lat z powodu drapieżnictwa i surowych warunków zimowych (nie skażenia).
14 Po prawej: Wydarzenie strażaka i ciężarnej żony było prawdziwe
Strażak Wasilij Ignatenko i jego żona Ludmiła mieli opuścić Białoruś rano w dniu wybuchu, a plany Wasilija zostały przerwane, gdy nieświadomie poszedł zgasić płomienie i złapał poważne zatrucie popromienne. W książce Voices from Chernobyl Ludmiła odwiedziła swojego męża w szpitalu i usłyszała: „Jeśli zaczniesz płakać, natychmiast cię wyrzucę”. Wasilij zmarł 14 dni po wypadku i został pochowany w cynkowej trumnie.
13 Po prawej: Legasov nagrał swoje myśli na kasetach magnetofonowych
Valery Legasov, prawdziwy główny badacz naukowy Czarnobyla, naprawdę nagrał swoją osobistą relację z katastrofy na kasetach magnetofonowych, a następnie wydał je przed powieszeniem się 26 kwietnia 1988 r. - w drugą rocznicę wypadku. Podczas gdy transkrypcje prawdziwych nagrań nie pasują dokładnie do tych z serialu, kiedy urzędnik powiedział mu, że „pozostanie nieistotny dla świata”, aby nikt nie wiedział, że w ogóle żyje… tak się stało: jego imię i nekrolog były nie wymienione w dziesiątkach sowieckich doniesień medialnych.
12 Po prawej: dokładnie przedstawia, jak czas zatrzymał się w strefach wykluczenia
Fotograf David McMillan podróżował do opuszczonych miast wokół Czarnobyla ponad 20 razy w ciągu ostatnich 25 lat, a jego urzekająca seria zdjęć pokazała, jak nagle czas zamarł po katastrofie. Wiele z jego zdjęć przedstawia ujęcia przed i po 20-letniej przerwie, na których widać kredensy, ściany, podłogi, a nawet sposób, w jaki zasłony zostały odsunięte.
11 Po prawej: „Likwidatorzy” Czarnobyla byli prawdziwi
Fotograf Tom Skipp oddał w przeszłości hołd 600 000 mężczyzn i kobiet, którzy ryzykowali życiem, aby podjąć pracę jako „likwidatorzy” Czarnobyla. Ci mężczyźni i kobiety naprawdę istnieli: ci na dachu zrzucający gruz; ludzie sprzątający i odkażający ulice; ścinanie drzew. Tragedia ostatecznie pochłonęła co najmniej 9 000 istnień ludzkich, a jak powiedział Skipp: „Żadne osobiste poświęcenie nie było zbyt duże dla tych mężczyzn i kobiet. Likwidatorzy zostali wysłani do niemożliwych scenariuszy, w których nawet maszyny zawiodły.”
10 Prawda: wszystko w reżyserce (i nie tylko) naprawdę się wydarzyło
Chociaż odcinek 1, „1:23:45” to sygnatura czasowa pokazana, gdy alarm pożarowy został aktywowany, w rzeczywistości został on aktywowany dopiero o 1:26:03. Ale poza tym wszystko, co przedstawiono w sterowni elektrowni, naprawdę się wydarzyło – aż do najdrobniejszej sytuacji zaniedbania. Przykrywka, zblazowana reakcja Diatłowa, inżynierowie wierzący, że rdzeń nadal jest nienaruszony… to wszystko jest prawdziwe.
9 Po prawej: Valery Legasov wiszący naprawdę otworzył śluzy, aby zmienić
Pod koniec Czarnobyla (no, właściwie na początku) wierzymy, że Valery Legasov, który się powiesił, był odpowiedzialny za wprawienie w ruch zmiany i to prawda. Jego śmierć, która nastąpiła dwa lata po wypadku, nastąpiła dzień po tym, jak miał ogłosić wyniki śledztwa w sprawie przyczyn katastrofy. Jego samobójstwo wywołało fale uderzeniowe w Związku Radzieckim, a po uwolnieniu jego taśm szybko przyjęto i ostatecznie rozwiązano projekt prętów sterujących, które spowodowały wypadek w reaktorach RBMK.
8 Źle: nie udało się dokładnie przedstawić sowieckich relacji władzy
Jedną z największych wad serialu było lekceważenie dokładnego przedstawiania sowieckich relacji władzy. Hierarchie w serialu nigdy nie zadziałałyby w prawdziwym życiu. Na przykład Ulana Khomyuk, naukowiec nuklearny, nigdy nie byłaby w stanie uzyskać pozwoleń i wysokiego stanowiska, rozmawiając z szefem KC tak jak ona. Legasov nie byłby w stanie zawetować decyzji Borysa, ani nawet na niego nakrzyczeć, bez surowej reprymendy – i prawdopodobnie w ogóle nie miałby żadnego wpływu na decyzje.
7 Źle: doraźne egzekucje nie były częścią sowieckiego życia w tym czasie
Kolejną nieścisłością jest bardziej literacka licencja ze strony HBO: ludzie przez cały serial zachowują się ze strachu przed postrzeleniem lub egzekucją. Boris mówi wielu ludziom (lub sugeruje), że jeśli nie wykonają jego polecenia, zostaną zastrzeleni. W rzeczywistości egzekucje i opóźnione egzekucje na rozkaz aparatczyków nie były cechą sowieckiego życia po latach 30. XX wieku. Większość Sowietów zrobiła to, co im kazano, bez groźby kary lub śmierci, ale to nie sprawia, że telewizja jest tak ekscytująca.
6 Źle: istniała sowiecka propaganda i cenzura, aby zapobiec wiedzy ekspertów
Problem z tym, że Ulana Khomyuk jest fikcyjna (i stworzona przez około 12 różnych naukowców) polega na tym, że jej wiarygodność nie jest realistyczna. Odkopanie artykułu naukowego, który został ocenzurowany, nie byłoby możliwe. Aresztowanie się, a następnie spotkanie z Gorbaczowem nie jest możliwe. Sowiecki system propagandy i cenzury w prawdziwym życiu istniał po to, by uniemożliwić tego rodzaju naukę, zastępując fakty nieprawdą, zamiast celowego rozpowszechniania dezinformacji.
5 Źle: Anatolij Diatłow nie może winić Czarnobyla
Mimo że Anatolij Diatłow – arogancki, niedbały naukowiec grany przez Paula Rittera – jest świetnym antagonistą serialu, w rzeczywistości nie był winien katastrofy w Czarnobylu. W serialu robi wszystkie głupie, złe rzeczy, które robi, ponieważ szuka awansu. Ale tak naprawdę to sam system: cięcie na skróty, kupowanie tanich produktów, ignorowanie środków ostrożności, wysadził reaktor jądrowy. Diatłow był dobrym antagonistą, ale naciąganym co do jego znaczenia w prawdziwej katastrofie.
4 Źle: narażenie na promieniowanie nie spowodowało katastrofy helikoptera
Dramatyczna scena, w której helikopter przelatuje nad otwartym reaktorem, a następnie rozbija się z powodu intensywnego promieniowania, tak naprawdę nie miała miejsca. Zrobiono materiał z helikoptera, który pokazuje generowanie zakłóceń i zakłóceń spowodowanych promieniowaniem, ale nie spowodowało to katastrofy. Pojawiły się również doniesienia o zatruciu popromiennym pilotów. Kilka miesięcy później doszło do katastrofy helikoptera, ale nie miało to nic wspólnego z chmurą promieniowania rdzenia reaktora.
3 Źle: „Most śmierci” to miejska legenda
Most Śmierci, do którego mieszkańcy Prypeci poszli oglądać spadające szczątki i wszyscy zginęli na skutek zatrucia popromiennego – to miejska legenda, która jest bezpodstawna i została obalona. Chociaż niektórzy ludzie poszli na most, aby obejrzeć pożar, nie ma dowodów na to, że wszyscy ludzie na moście zginęli – lub którykolwiek z nich – i nie ma dowodów na to, że dawki promieniowania z tej odległości były tak niebezpiecznie, absurdalnie wysokie.
2 Źle: promieniowanie nie zraniło nienarodzonych dzieci
Wbrew temu, co pokazuje serial, promieniowanie nie zaszkodziło nienarodzonym dzieciom. Chociaż dziecko wdowy po strażaku zmarło cztery miesiące po urodzeniu, przyczyną było zwłóknienie wątroby i wrodzone wady serca, z których żadna nie była spowodowana narażeniem na promieniowanie in utero. Niestety, ponad 100 000 kobiet w Europie Zachodniej przerwało ciążę z powodu fałszywego twierdzenia, że promieniowanie zniekształci lub zabije ich dzieci, ale według badań Światowej Organizacji Zdrowia ten strach był głównie oparty na propagandzie.
1 Źle: to świecące niebieskie światło z reaktora nie było prawdziwe
Niebieska wiązka światła, która wystrzeliwuje w niebiosa z otwartego rdzenia reaktora, to kolejny akcent Hollywood, który potęguje efekt i zapewnia natychmiastową katastrofę. Podczas gdy reaktory jądrowe mogą wytwarzać niebieski odcień z czegoś, co nazywa się promieniowaniem Czerenkowa, nie ma mowy, aby blok 4 wyglądał jak kasyno Luxor w Las Vegas wyłącznie z powodu promieniowania i ognia.
Referencje: livescience.com, newyorker.com, businessinsider.com, wired.com
